کتاب تفکر انتقادی / سبزان

تفکر انتقادی کتابی از شارون مک‌کی درباره مباحثه، استدلال و کشف حقیقت است. همه ما عقایدی داریم. عقاید و دیدگاه‌های ما با توصیف خودمان مشخص می‌شود. زمانی که می‌گوییم، «من هم این برنامه تلویزیونی را دوست دارم»، به دیگران نزدیک می‌شویم و موقعی که می‌گوییم «این برنامه مال احمق‌هاست!»، خودمان را از آنها جدا می‌کنیم. 

ممکن است در مواردی، نظر کودکان با نظر والدینشان متفاوت باشد و به عنوان مثال، برای اظهار بیزاری و ناخشنودی خود بگویند: «من از لوبیا سبز متنفرم»، یا برای اظهار علاقه خود در موردی دیگر، بگویند: «من عاشق شناکردنم». داشتن دیدگاه خاص و مستقل، نخستین نشانه رشد کردن و بزرگ شدن است. بیرون آمدن از چهارچوب‌های والدین، در آغاز، همراه با ترس بسیار، اما در عین حال، بسیار نشاط‌آور است. نوجوانان معمولاً این کار را آن اندازه لذت‌بخش می‌یابند که در تمام موارد ممکن، نظر مخالف می‌دهند و حتی گاهی، صرفاً برای رهایی از کسالت، دانسته کشمکش ایجاد می‌کنند؛ «اینجا یک کشور آزاد است ـ من می‌توانم به هر چیزی که می‌خواهم، فکر کنم!» در عین حال که این امر ممکن است بسیار آزاردهنده باشد، باید اعتراف کنیم که داشتن عقاید مستقل، در حقیقت فضیلتی است. با در نظر گرفتن این که خانواده‌های ما، دوستانمان، رسانه‌ها، دولت و عرف‌های دینی چه اندازه بخواهند بر ما تأثیر بگذارند، شگفت‌آور است که در هر حال، هرکسی فکر تازه و متفاوتی دارد و این واقعیت که ما حق داریم به هر چیزی فکر کنیم و هر چیزی را که به آن اعتقاد داریم، بر زبان بیاوریم، حقیقتاً چیزی است لذت‌بخش. 

این که کسی بتواند عقاید خود را بیان کند، آن اندازه بااهمیت و ارزشمند است که گاهی مردم به‌اشتباه می‌پندارند که آنچه به آن دست یافته‌اند، آخرین مرحله از بلوغ عقلانی است ـ زمانی که شما صاحب دیدگاهی خاص و جالب توجه شده‌اید، تصور می‌کنید که آماده‌اید با دنیا و تمام چالش‌های موجود در آن روبه‌رو شوید؛ اما متأسفانه داشتن عقاید، در واقع تنها آغاز کار است. از آنجا که ما در عصر آزادی زندگی می‌کنیم، شما نیازی به دفاع کردن از عقایدتان ندارید، اما آیا واقعاً نمی‌خواهید این کار را بکنید؟ اگر عقاید شما چیزی فراتر از بی‌علاقگی‌ها و علاقه‌مندی‌های کودکانه‌اند، بی‌تردید باید بخواهید که از آنها دفاع کنید.

مهم‌ترین و اساسی‌ترین موضوع در استدلال داشتن منطق است. منطق اساس تمام افکار و اندیشه‌های آدمی است. انسان‌ها با این قابلیت طبیعی به دنیا می‌آیند که می‌توانند دلیل منطقی بیاورند، اما در عین حال، انسان با گرایش به اشتباه منطقی به دنیا می‌آید. با کشف کردن و بررسی منطقی که در زیر استدلال عادی قرار دارد، می‌توانید بیاموزید که به‌گونه‌ای مؤثر از عقایدتان حمایت کنید. برای این که بتوانیم از عقایدمان دفاع کنیم و دچار اشتباه منطقی هم نشویم باید بتوانیم همانطور که خلق و خوی دیگران را ارزیابی می‌کنیم، حالات ذهنی خود را هم ارزیابی کنیم. به این کار، تفکر انتقادی می‌گویند که موضوع اصلی این کتاب است. گاهی مردم چنان می‌پندارند که اصطلاح «متفکر منتقد» در باب هر کسی به کار می‌رود که دوست می‌دارد از دیگران انتقاد کند. بخصوص گروه‌های خودکامه و احزاب سیاسی تندرو که از دولت یا دیگر جریان‌های جامعه انتقاد می‌کنند، خود را متفکر منتقد می‌نامند.

متفکر منتقد بودن یا نبودن آنها به این که انتقاد می‌کنند، بستگی ندارد؛ تفکر انتقادی حقیقی به استفادهٔ صحیح از منطق وابسته است. با آموختن اصول پایهٔ منطق درست، احتمال این که منطق نادرست شما را فریب بدهد، کمتر می‌شود و برای شکل دادن به مواضع هوشمندانهٔ خود در مسائل مهم آماده‌تر خواهید بود. این کتاب به‌گونه‌ای طراحی شده است که تمام مهارت‌های مورد نیاز برای تفکر انتقادی را در اختیار شما قرار دهد.