کتاب خوب و بد کمال گرایی / شمعدونی

کتاب خوب و بد کمال‌گرایی در چهار بخش و دوازده فصل تنظیم شده است؛ بخش اول ماهیت کمال‌گرایی را توضیح می‌دهد و کمک می‌کند جنبه‌ی مثبت و منفی آن را از یکدیگر تمییز دهیم. فردریک فانژه با مثال‌هایی که از بیماران خود می‌آورد، مطالبش را شفاف‌سازی می‌کند. او همچنین با ارائه‌ی جدولی از شیوه‌ی صحیح کمال‌گرایی و شیوه‌ی نادرست آن، به مخاطب کمک می‌کند تا متوجه شود در کدام دسته از کمال‌گرایان جای می‌گیرد؛ کمال‌گرایان افراطی یا کمال‌گرایان سازنده. نویسنده در بخش دوم، توجه ما را به سه فاکتور مهم که منشأ اصلی شکل‌گیری انتظارات کمال‌گرایانه هستند، جلب می‌کند: فاکتورهای خانوادگی، فاکتورهای محیطی و پیش‌زمینه‌های ژنتیکی و بیولوژیکی. کودک با وضع قوانین سعی می‌کند به فردی باارزش تبدیل شود. این قوانین بر پایه‌ی سه مفهوم اصلی وضع می‌شوند؛ موفق شدن، دوست داشته شدن و تسلط کامل یافتن بر همه چیز. به این ترتیب، اگر کودک نتواند این انتظارات را برآورده کند سرخورده می‌شود. فردریک فانژه در این بخش، نقش تربیت والدین، تأثیر جامعه‌ی مدرن و ژنتیک را بر شکل‌گیری این افکار توضیح می‌دهد.

بخشِ سومِ کتاب خوب و بد کمال‌گرایی، زاویه دیدش را اندکی وسیع‌تر می‌کند و سراغ موضوعی جذاب می‌رود: نقش کمال‌گراییِ ما بر دیگران! شاید فکر کنیم ایدئالیست بودن صرفاً خودمان را می‌آزارد، اما این نوع رفتار دیگران را نیز تحت فشار قرار می‌دهد. اینجاست که کمال‌گرایی ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند و به روابط عاطفی ما، روابطمان با فرزندان و روابط کاری‌مان وارد می‌شود. فردریک فانژه در بخش آخر با عنوانِ «چگونه کمال‌گرای خوبی باشیم»، نسبت به فواید کمال‌گرایی آگاهی‌بخشی می‌کند. او به‌هیچ‌وجه از ما نمی‌خواهد کمال‌گرایی را انکار کنیم و به‌طور کامل کنار بگذاریم. نویسنده در این قسمت راهکاری را پیشنهاد می‌کند که حاصل صبوری و پشتکار است. ما با به‌کارگیری این راهکار می‌توانیم جسارت پیدا ‌کنیم که حتی به‌رغم مشکلات وارد عمل بشویم و بی‌شک نتایج پایدار آن را نیز مشاهده کنیم. راهکار پنج‌مرحله‌ای او از این قرار است: از دام‌های کمال‌گرایی خودآگاه شوید، خودتان را «با عیب و نقص» تصور کنید، به‌دنبال اهداف واقعی خود باشید، (واقعاً) خودتان باشید و برای لذت بردن زندگی کنید.

در نهایت می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که کمال‌گرایی هم می‌تواند نیروی محرکه‌ای برای موفقیت و هم می‌تواند عاملی بازدارنده باشد. ما نمی‌توانیم خودمان را کاملاً تغییر بدهیم، اما این کتاب نشانمان می‌دهد که چگونه کمال‌گرای خوبی باشیم. نشر شمعدونی این اثر را با ترجمه‌ی محیا احمدی‌پور منتشر کرده است.